202
گیاه گلدار خوشبو و زینتی با گلهایی به رنگهای سفید، صورتی، بنفش، قرمز، نارنجی، زرد و آبی که دوره گلدهی آن اوایل بهار است. خاستگاه این گل زیبا شرق مدیترانه تا حوالی ایران میباشد گرچه امروزه در نقاط مختلف دنیا کشت میشود. سنبل یکی از اجزای سفره هفت سین بوده که علاوه بر زیبایی به این سفره عطری دلنشین میبخشد. در سایر فرهنگها نیز نماد بهار، آرزوی بهشت، آرامش ذهن، ثبات و احتیاط با توجه به سمی بودن آن است.
212
بزرگترین زیرگونه پلنگ که بومی غرب آسیا شامل قفقاز، ترکمنستان، جنوب روسیه، ایران، پاکستان و افغانستان بوده ولی حدود 70 درصد جمعیت آن در داخل مرزهای ایران زندگی میکنند. شکار بیرویه و از بین بردن زیستگاههای طبیعی بر اثر ساخت و سازهای بشری و همچنین کاهش جمعیت طعمههای آن مانند بز کوهی، گوسفند وحشی، مرال و شوکا باعث کاهش جمعیت این حیوان زیبا شده به صورتی که امروزه در فهرست جانوران در معرض انقراض آییوسیان قرار دارد.
197
هنری با سابقه 5000 سال که در دوران ساسانیان دچار تحول بزرگی میشود و میناکاران بیزانس و سایر ممالک آن را از هنرمندان دوره ساسانی فرا گرفتهاند. این هنر بطور خلاصه با آماده سازی، لعابکاری، نقاشی، پخت و تکمیلکاری انجام و بیشتر بر روی مس اعمال میشود ولی میتوان بر روی طلا، نقره و سفال نیز آن را به عمل آورد. طلا و نقره به هنگام ترکیب با مینا اکسید نشده و بهترین کیفیت را دارند. اصفهان مرکز تولید میناکاری ایران بوده و استادان برجستهای در این زمینه دارد.
190
یک غذای با سابقه و خوشمزه ایرانی که در متون مختلف قدیمی به عنوان غذایی ممتاز بدان اشاره شده است و امروزه به صورت گسترده در خانوادههای ایرانی استفاده میشود. در قدیم به علت عدم امکان حمل برنج از شمال کشور یا سایر نقاط و همچنین گران بودن سایر مواد اولیه آن تنها توسط اعیان و اشراف و در سطح عمومی در مجالس و مناسبتهای خاص مصرف میشد. این غذا میتواند به صورت ساده یا مفصلتر با خلال پسته یا بادام تهیه شده و از لحاظ ارزش غذایی کاملتر شود.
204
قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرم آباد در استان لرستان که با قلعه دوازده برجی نیز شناخته میشود و زمان ساخت آن به دوران ساسانیان برمیگردد. این قلعه حتی در کمتر از یک قرن اخیر نیز کاربری نظامی داشته تا بلاخره در سال 1349 از ارتش به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار و امروزه به صورت موزههای مختلف میباشد. فلک الافلاک احتمالا نامی است که در دوران قاجار به آن اطلاق شده چرا که از حالت نیمه مخروبه مورد مرمت قرار گرفت و مرکز حکومتی، اداری و نظامی شد.
205
یکی از گونههای سورنجان(گل حسرت) که گلهای بزرگ آن در شهریور تا آبان مستقیما و بدون برگ از خاک خارج شده و منظره بدیع و زیبایی در طبیعت به وجود میآورند. البته برگهای نازک آن در بهار میروید ولی با پیشرفت تابستان پژمرده و خشک میشود. بومی نواحی کوهستانی و ارتفاعات بالاتر از 2300 متری شمال ایران، قفقاز و ترکیه در چمنزارها و کنار چشمهسارها میباشد. به علت شباهت به زعفران آن را زعفران پاییزی نیز نامیدهاند گرچه تمامی قسمتهای گیاه سمی میباشد.
155
عناصر تزیینی حجمی و طاقچهبندی آذینی که در زیر گنبدها یا نیم گنبدها، روی ایوانها و درگاههای ورودی، زیر گلدستههای مناره و سایر موارد مشابه همراه با نگارههای گوناگون در آورده میشود. این نوع تزیین از اجزا معماری ایرانی است که سابقه آن به پیش از اسلام برمیگردد و امروزه شکل کامل و پیشرفته آن در بناهای اسلامی دیده میشود. مقرنسها در کشورهای دیگر شکلهای متفاوتی به خود گرفته است که میتوان به معماری در مغرب، اندلس، سوریه، ترکیه و مصر اشاره کرد.
196
قسمتهای مختلف کردستان ایران، عراق، ترکیه و سوریه شاهد پوششهای گوناگونی از لباس کردی بوده به گونهای که با کمی تغییر نسبت به یکدیگر شکل و ریخت زیبای خود را دارا میباشند. جزییات لباسها بسته به فصل، نوع کار و معیشت و مراسم و جشنها تغییراتی دارند. به طور کلی شامل نیمتنه با نام چوخه، شلوار گشاد با دمپای تنگ با نام پانتول یا رانک، نیم تنهای بدون یقه با نام ملکی، پیراهنی با آستین فراخ و بلند و زبانهای مثلث شکل در انتهای آستین و شال و دستار است.
177
درختچهای تیغدار با برگهای بیضی شکل و میوهای قرمز کوچک ترش مزه و خوشهای. این میوه حاوی آنتی اکسیدان و خواص ضد باکتری و ویروس و همچنین مواد مغذی مفیدی دارد. زرشک بومی مناطق معتدل و نیمه استوایی اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی و جنوبی است ولی کشور ایران بزرگترین تولید کننده زرشک در دنیا میباشد که 95 درصد از تولید زرشک دنیا را در اختیار دارد. در ایران نیز استان خراسان جنوبی 97 درصد از اراضی زیر کشت این محصول را در اختیار دارد.
176
تصویری از کوه آرارات بزرگ در زمینه و صومعه خور ویراپ. آرارات دو قله آتشفشانی در شمال شرقی ترکیه میباشد که در نزدیکی مرز ایران، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان واقع شده و مناطق اطراف آن سابقه طولانی تمدنی دارند به صورتی که در کتاب آفرینش عهد عتیق و با نام جودی در قرآن به عنوان محل به خاک نشستن کشتی حضرت نوح(ع) ذکر شده است. این کوه با اینکه در خاک ترکیه واقع شده ولی از نمادهای مهم ارمنیان بوده و در نشان ملی ارمنستان جای دارد.
213
پیست اسکی در اقلیم کوهستان زاگرس که در استان اصفهان و در جوار شهر فریدونشهر قرار گرفته است. این پیست ارتفاع پایه 2630 متر و در بالاترین نقطه 3000 متر از سطح دریا دارد که با این مشخصات مرتفعترین پیست اسکی فلات مرکزی ایران میباشد. با داشتن امکاناتی مانند اقامتگاه ورزشکاران، سالن مجهز به سیستم گرمایش، تل اسکی، پیست آموزشی، پارکینگ، بالابر بشقابی، برف کوب، رستوران و کافیشاپ و امکان کرایه وسایل اسکی یک مجموعه کامل ورزشی تفریحی است.
214
گیاهی گلدار، کوتاه و یکساله از تیره شببویان که با نام دیگر آلیسوم نیز شناخته میشود. گلها ریز و چهار گلبرگ دارند و به صورت خوشهای به رنگهای سفید، صورتی و بنفش بوده و بسیار معطر و عطری شبیه عسل دارند. این گیاه در اصل بومی ماکرونزی، فرانسه و خلیج بیسکای بوده ولی امروزه در مناطق معتدل دنیا کشت و استفاده میشود. در ایران نیز به تازگی جزو کالاهای آخر سال در آمده و به همراه ماهی قرمز، گل سنبل و دیگر اقلام مشابه فروخته میشود.